نکات و آموزش های لازم برای بیماران دیالیزی

مطلب در زمینه مشکلاتی که در حین دیالیز برای بیماران پیش می آید توسط سایت مدیر سایت آماده شده است که این مشکلات در حین دیالیز از عوارض آن است از جمله:

- 1افت فشار خون :

عوامل ایجاد کننده  این عارضه :

انتقال زیاد و سریع مایعات از بیمار در طی دیالیز

افزایش زیاد وزن در بین دو جلسه دیالیز

کوتاه بودن مدت دیالیز

غذا خوردن در طی دیالیز

کم خونی

مصرف داروهای ضد فشار خون

علایم :

سردرد خفیف

حالت تهوع

گرفتگی عضلات

گیجی

گاهی بی علامت

شما برای پیشگیری از افت فشار خون چه می توانید بکنید ؟

در فواصل بین دو دیالیز افزایش وزن خود را محدود کنید و سعی کنید کمتر از یک کیلوگرم در روز باشد.

اگر داروی ضد فشار خون می خورید آن را بعد از دیالیز دیالیز بخورید نه قبل از آن.

غذا یا قند خوراکی در طی دیالیز مصرف نکنید.

طوری بخوابید که پاها بالاتر از سر قرار بگیرند.

در طول روز نیز سعی کنید موادی که باعث کاهش فشار خون می شوند را مصرف نکنید.

 - 2گرفتگی عضلات :

عوامل ایجاد کننده این عارضه :

افت فشار خون

کاهش منیزیم (Mg)

کاهش کلسیم (Ca)

کاهش ویتامین ای (Vit E)

اقدامات شما جهت رفع این مشکل :

مصرف چربی را کاهش دهید چون سبب افزایش دفع و کاهش جذب منیزیم می شود.

میزان قند مصرفی را کم کنید.

کاهش یا عدم استفاده از نوشابه چون ذخایر کلسیم و منیزیم را کم میکند.

کنترل مصرف آب و نوشیدنی ها :

مقدار آب مجاز مصرفی شما در شبانه روز  برابر است با :

میزان ادرار دفعی در 24 ساعت +500 تا 700 سی سی

از لیوان درجه بندی شده جهت نوشیدن مایعات استفاده کنید.

به میزان مایعات موجود در مواد غذایی توجه کنید.

از مواد غذایی شور استفاده نکنید.

مایع مجاز مصرفی را در طی شبانه روز و کم کم مصرف کنید نه یکباره.

روزانه خود را وزن کنید.

راه های کنترل احساس تشنگی :

لب ها و دهان را با آب خنک و یخ خرد شده خیس کنید.

از محلول های دهانشویه استفاده کنید.

غذاهای شور نخورید.

آب را یکباره ننوشید.

لباس های خنک ، گشاد و با رنگ روشن بپوشید.

آب را در افشانه بریزید و توی دهانتان بپاشید.

یخ بجوید.

توصیه های غذایی:

برای تامین پروتئین شما میتوانید 4 نوع از مواد غذایی زیر را یا چهار برابر یکی از مواد غذایی را مصرف کنید :

شما تنها مجاز به استفاده از یکی از میوه های زیر در شبانه روز هستید :

* آب انار (نوشیدنی ترش) را هر هفته بنوشید چون سبب کاهش احتمال عفونت می شود.

سبزیجات :

گروه اول : اسفناج ،جعفری ، قارچ ، کرفس ، کلم

گروه دوم : بامیه ، بادمجان ، چغندر ، شلغم ، کدو ، لوبیا ، خیار

اگر از سبزی های گروه اول نخوردید می توانید   240 گرم از سبزی های گروه دوم استفاده کنید.

قبل از تهیه سبزی ها را جوشانده ، آب آنها را دور بریزید و سپس غذا درست کنید.

سبزی ها را با آب سرد بشویید.

سبزی ها را خوب ضدعفونی کنید.

سعی کنید آب خورش کدو ، بادمجان را مصرف نکنید.

چربی :

از مصرف چربی های با نمک مثل : سس مایونز ، کره با نمک ، روغن حیوانی ، روغن زیتون خودداری کنید.

روغن آفتابگردان و ذرت بی ضررند.

سدیم :

به جای نمک از چاشنی هایی مثل :  زیره ، دارچین ، آبلیموی بی نمک ، وانیل ، سرکه ، زردچوبه و فلفل استفاده کنید.

اگر فشار خون طبیعی دارید  از غذاهای با نمک معمولی استفاده کنید...

پتاسیم :

سیب زمینی ، شکلات ، شیرینی ، مربا ، پسته ، بادام ، فندق ، آرد نخودچی ، جوش شیرین ، زیتون ، کاکائو ، پرتقال ، لیمو ، گیلاس ، لوبیا سبز ، انجیر ، گردو ، گوجه فرنگی ، کاهو ، موز ، خربزه ، گلابی ، کشمش ، توت فرنگی حاوی پتاسیم هستند.

سوسیس ، کالباس ، جگر ، میگو سدیم و پتاسیم بالایی دارند.

شما مجاز به استفاده از : شکر،قند،عسل ، زولبیا و بامیه هستید.

قهوه ، چای ، کاکائو حاوی پتاسیم اند در مصرف آنها احتیاط کنید !!!!

غذاهایی که مجاز به خوردنشان هستید :

چلو خورش قورمه سبزی

چلو خورش بادمجان

کدو و باقلا پلو

چلو کباب

چلو مرغ

خوراک مرغ

خوراک ماهی

کتلت جوجه کباب

عدس پلو

لوبیا پلو

کلم پلو

میرزا قاسمی بدون سیر

غذاهای زیر را نخورید:

کله و پاچه

حلیم

آبگوشت

آش رشته

آش جو

چلو خورش فسنجان

جوش شیرین

سیر

سس گوجه فرنگی

بکینگ پودر

- سعی شود حبوبات خورش و پلوها خیلی کم باشد.

- استفاده از اکثر غذاهای ایرانی ایرادی ندارد ولی در حد اعتدال مصرف کنید.

- غذاهای رستوران برای افرادی که فشارخون طبیعی دارند با رعایت مقدار مصرف مانعی ندارد.

- مصرف دو قاشق غذاخوری آبلیمو آزاد است.

- برنج را به صورت کته یا دمی مصرف کنید.

- گوشت ماهی را بلافاصله پس از پخت مصرف کنید.

- شیر را با حرارت کم داغ کنید.

- پوست مرغ و ماهی را نخورید.

جهت جلوگیری از ایجاد عفونت برای چندین ساعت پس از دیالیز از دوش گرفتن ،حمام رفتن و شنا کردن خودداری کنید.

اینها توصیه های کلی است ؛ پیشنهاد می شود تحت نظر و کنترل دقیق پزشک معالج و متخصص تغذیه باشید.

منابع :

• برونر سودارث 2010
• پرستار و دیالیز/ گروه نویسندگان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ، معاونت سلامت ، مرکز مدیریت پیوند و بیماری های خاص/ تهران : لحظه ،1385
• مراقبت های ویژه در بخش های CCU، ICU و  دیالیز معصومه ذاکری مقدم/منصوره علی اصغر پور/تهرانلحظه،1385